|
Amniosentez- Bebekten sıvı alınması
Amniyosentez tanım olarak gebelik döneminde annenin karın cildinden iğne ile geçip bebeğin içerisinde yüzdüğü sıvıdan bir miktar alınması ve bu sıvının genetik labaratuvarında incelenmesi işlemidir. Amniyosentez işleminde sırasıyla annenin cildi, karın zarı ve rahim duvarından geçilir. Bu sıvının alınması için bir çok neden olmakla birlikte sıklıkla bebeğin genetik veya kromozom anomalisi, nöral tüp defekti araştırması için teşhis amaçlı kullanılır. Ayrıca suyu fazla miktarda olan (polihidramnios) gebelik durumlarında da fazla suyun alınması işlemi tedavi edici olabilir. Bebeğin gelişiminin yeterli olup olmadığı konusunda şüpheli olunan durumlarda ise bebeğin akciğer olgunlaşmasının yeterli olup olmadığının anlaşılmasında da kullanılır.
Bebeklerin yaklaşık yüzde 1-2’si çeşitli anormalliklerle doğabilir. Bu anormalliklerin nedenleri çok çeşitli olabilir. Yapısal, kromozomal, genetik, faktörler ile birlikte beslenme, radyasyon, ilaçlar gibi dış etkenler de anomalili bebek doğmasına neden olabilir. ileri anne veya baba yaşı da kromozomal anomalili doğum riskini artırır. Bunların birçoğu için kalıcı ve kesin tedavi yöntemleri henüz gelişmediği için erken gebelik dönemlerinde yapılabilecek test yöntemleri gebeliğin sonlandırılmasına imkan tanımış olur. Bu nedenle ikili test, üçlü test, dörtlü test, ayrıntılı ultrasonografi, amniyosentez, kordosentez gibi teşhis yöntemlerinin kullanılması oldukça önemli hale gelmiştir.
Amniyosentez en çok teşhis amaçlı kullanılmaktadır. Amniyosentez işlemi her gebe kadına yapılmamakta, ikili test, üçlü test ya da dörtlü test gibi girişimsel olmayan testlerde herhangi bir risk saptanması durumunda kar zarar oranları da hesaba katılarak amniyosentez işlemine gerek duyulabilmektedir.
Amniyosentez en çok ileri anne yaşı olan durumlarda artmış risklerde kullanılmakta olup bunun dışında diğer kromozal anomali risklerinin araştırılması, bebeğe ait nöral tüp defektlerinin saptanması, anne ile bebeğin kan uyuşmazlığı durumunun saptanması ve bebeğin etkilenme derecesinin anlaşılması için kullanılmaktadır.
Akraba evliliği, anne veya babada kalıtımsal hastalık mevcut olması, yakın akrabalarda genetik veya kromozomal hastalık öyküsü, daha önceki gebeliklerinde kromozomal anomalili bebek doğurmuş olmak, anne yaşının 35 veya üstünde olması amniyosentez için gerekliliklerdendir. Bunun dışında gebelik sırasında yapılan ikili test, üçlü test ve ayrıntılı ultrason işlemleri de amniyosentez gerekliliğini düşündürebilir.
Özellikle akraba evliliklerinde hem anne hem de baba adayı genetik benzerlikler nedeniyle aynı hastalığı taşıma olasılıkları arttığından, bebeklerinde bu tür hastalıkların ortaya çıkma riski de artar. Ancak akraba evliliği yine de direkt AS uygulanması için bir neden teşkil etmez.
AS günümüzde en sık kromozom anomalisi ve diğer anomalilerin tanısının konmasında uygulanır ve bu nedenle aşağıda bu yöntem anlatılacaktır. Tedavi için yapılan uygulamaların teknik açıdan tek farkı gebeliğin herhangi bir döneminde uygulanabilmeleridir.
Amniyosentez işlemi genel olarak 14.-16. haftalardan sonra tercihen 17. haftada ultrasonografi eşliğinde yapılır. Bebeğin, plasentanın ve göbek kordonunun pozisyonu belirlenir. Daha sonra uygun olan karın cildi üzerinden steril şartlar sağlandıktan sonra özel bir iğne ile ultrasonografi eşliğinde rahim içerisine girilir ve buradaki sıvıdan ortalama 20 cc amnion sıvısı alınır. Daha sonra iğne geri çekilir.
İşlem ultrasonografi eşliğinde yapıldığı için nisbeten daha az risklidir ancak işleme bağlı olarak amnion sıvısında enfeksiyon gelişmesi, amnion sıvısının erken gelmesi, deneyimsiz ellerde yapıldığı takdirde bebeğin yaralanması, kanama, çok düşük de olsa bebeğin kaybedilme ihtimali 1/200 oranında mevcuttur.Bu aileye mutlaka anlatılmalıdır,çünkü en iyi şekilde yapsanız da bu risk vardır.
Amnion sıvı embolisi yani amnion sıvısının annenin kanına geçmesi ve annenin akciğerinin beslendiği atardamarının tıkanması gibi ciddi durumlar da olabilmekle beraber bu risk oldukça düşüktür.
Amniyosentez işleminin sonuçları normal olduğu takdirde bebeğin ‘kesinlikle sağlıklı’ olduğu anlamına gelmez. İşlem kromozomların sayısal ve yapısal bozukluklarını tespit eder. Bir çok diğer hastalık amniyosentez ile saptanamaz.. Kromozomal hastalık tesbit edildiğinde ise bunun Down sendromu, Turner sendromu gibi anomali tipini de belirler.
Tüm hakları saklıdır © 2014. / Tasarım Ajansweb